Terugkijken met Juul Geleick (PE0GJG)

/in /door

Afdelingsvoorzitter in 1985 (VERON 40 jaar)

Eddy Krijger (PA0RSM)

Vanwege “VERON 75 jaar” proberen we zo ver mogelijk terug in de tijd te kijken naar onze oude jubeljaren. Bij deze geïnterviewde amateur klonk dat destijds “…Going back in time, with the sound of the nation”… Nieuwsgierig geworden? Een kleine hint: Juul heeft destijds voor de zeezender Radio VERONICA gewerkt.

Maar laten we toch even met het begin beginnen. Juul is in 1947 in Hilversum geboren en daar ook opgegroeid. Op de site van http://www.norderney192.nl/herinneringen_juul.html vertelt Juul over zijn jeugd:

“Radio(s) maken zat er bij mij al vroeg in. Immers, ik kreeg op mijn 10e van m’n vader een bouwdoos om een kristal ontvanger te maken. Het was de “Elektron” van de firma Amroh uit Muiden. Het werd solderen met de “gas” bout, dus warm laten worden op de gaspit.

Pionier III, foto Carlo ten Hoope

En groot was de opwinding toen Hilversum 1 en 2 via de oortelefoon zachtjes hoorbaar waren. Al experimenterende en via de bekende dr. Blan ontvanger op de closetrol werd het al snel een bouwdoos van Philips, “Pionier 3 ”. In dat kartonnen omhulsel. Maar het ultieme was toch wel, een draagbare ontvanger! Zonder stopcontact en lange draadantenne naar de radio luisteren! Het werd de “Positron”, ook van Amroh.

Eind jaren 60 besloten m’n ouders dat we op vacantie naar België en Luxemburg gingen, ze hadden er gewoond, we gingen met de auto en ja hoor, daar kon ik luisteren naar “208 – the station of the stars” en uiteraard de Nederlandse uitzendingen. Maar ja, luisteren is een vrij passieve aangelegenheid. En omdat ik toch al besloten had om electronica te gaan studeren besloot ik samen met een buurjongen om een heuse zender te gaan bouwen. Het werd er één met een buis, een DL 92, output misschien 1 watt of zo. Maar nadat de buis tijdens experimenten was gesneuveld besloten wij om een transistor te gaan gebruiken. Dat was immers je van het in die tijd (1960-1962).

En dat werkte, met maar 1 transistor (voor de technici onder ons, een AF 135 in collpits schakeling voorzien van een kristal en moduleren op de emitter). De zinken dakgoot fungeerde als antenne en hup we waren actief op de middengolf. Bereik… “de hele straat”. We draaiden, ja geloof het of niet, veel platen van Klaus Wunderlich.”

Na zijn Electronica studie op de Dr. A.F. Philipsschool is hij gaan werken bij Philips in Huizen. “Dat was PTI voor de kenners, of te wel Philips Telecommunicatie Industrie. Grote zenders en ‘geheime apparatuur’ voor het leger”, zo voegt hij toe.

Juul in de studio, Zeedijk in Hilversum 1968

Na de militaire diensttijd, in 1967, werd hij gevraagd door Willem van Kooten (alias “Joost den Draaijer”) om bij Radio Veronica te komen werken. Een studievriend Ad Bouman, werkte daar al. Als programmatechnicus werkte Juul samen met (voor mij) bekende presentatoren, zo ik op de website “Nordeney192.nl” lees.

Het zendschip had voor vele uren uitzendbanden aan boord, die werden opgenomen in de Hilversumse studio aan de Zeedijk en Lapershoek. Elke DJ had wel zijn “favoriete” technicus zo lees ik ook dat Juul met Lex Harding de meeste ‘radio-uren’ in zijn Veronicatijd heeft gemaakt.

In 1968 stond er elke maand wel in de krant dat het uitzenden vanaf zee verboden zou worden, maar dat zou uiteindelijk toch nog tot 1974 duren. Voor de lezers met enig gevoel voor sentiment in de radiogeschiedenis; wie kent niet de laatste minuten van Radio VERONICA met “de tikkende klok” en uiteindelijk de zender uit de lucht?

Juul vervolgt: “na het stoppen van Veronica op 31 augustus 1974 ben ik als producer radio bij de TROS gekomen. Dat duurde tot mijn pensioen in 2006”.

Juul is een zelfbouwer; zo heeft hij zijn eerste PTT goedgekeurde zender zelf gebouwd. Zo op foto is te zien, dat het heel degelijk gemaakt!

Maar waar is toch dat gevoel voor radiozenders ooit begonnen zult u zich als lezer afvragen? Daarbij ben ik op een aardige parallel met mij zelf gestoten; ‘je eerste oscillatortje vergeet je immers nooit’. Zou dat bij Juul dan toch die “AF 135 in Collpits schakeling voorzien van een kristal en moduleren op de emitter” zijn?. En daarmee kan ik meteen een “bruggetje” maken van werk naar hobby.

In zijn woonplaats Bunschoten bouwde hij zijn eerste shack op. “Met heel veel zelfbouwspullen”. Maar nog voor hij zijn zendmachtiging PE0GJG haalde in 1975, verkreeg hij een bouwvergunning voor een antenne installatie. Daarover bestaat een fraaie anekdote die hij in een uitzending van de Locale Omroep Spakenburg vertelde. Met zijn toestemming heeft onze archivaris Frank (PA3DTX) een transcriptie gemaakt van dat radio interview.

Inval van de RCD bij Juul Geleick eind 1975

Op 28 december 2006 vertelde Juul (PE0GJG) aan de luisteraars van LosGoud (http://www.omroepspakenburg.nl) hoe ’t toen allemaal in z’n werk ging met die inval.

Diskjockey: Aan de telefoon heb ik Juul Geleick. Juul was jarenlang werkzaam als technicus bij de zeezender Radio Veronica en werkte daarna bij de TROS. Het was op een avond in december 1975 dat bij Juul aan de Schubertstraat hier in het dorp wordt aangebeld, wat daarna gebeurd is voor Juul als voor de aanbellers een verrassing. Juul kan je ons vertellen wat er aan de hand was?

Juul: Ik had altijd al belangstelling voor het radiozendamateurisme. Dan bedoel ik niet met een bakje op de 27 MC en ook geen zendertjes op de FM-band of zo, maar gewoon zendertjes maken. Knutselen met elektronica en ik vond in 1975 dat dat maar eens een gevolg moest hebben met het behalen van een zendmachtiging. Nou dan moet je daar voor leren (bijvoorbeeld over weerstandjes en condensatoren) en moest je bij de PTT in Den Haag in mijn geval daar examen voor doen en krijg je als je geslaagd bent een zendmachtiging. Nou die kreeg ik zo in november 1975, ik kreeg toen een brief van de staatssecretaris dat ik geslaagd was voor mijn zendexamen en ik kreeg de bevoegdheid. Ik mocht dus een zender bedienen bij een reeds gelicenseerde zendamateur, want ik had mijn roepletters zoals het heet nog niet gekregen. Je krijgt als zendamateur allemaal roepletters zodat je gemakkelijk geïdentificeerd kan worden.

Moet ergens aan het eind van 1975 zijn geweest werd er aan de deur gebeld. Ik had inmiddels met toestemming van burgemeester en wethouders al enkele jaren een zogenaamde 2 meter ontvangstantenne op mijn dak van Schubertstraat 5 staan die zelfs kon draaien.

Er was ook een lokale piratenzender zoals ik die maar zal noemen actief en die zond plaatjes op de FM-band. Plaatje voor meneer de Graaf en mevrouw van de Groep en dat soort dingen. De politie had een klacht gekregen dat er gestoord werd op allerlei apparatuur en die zagen in de Schubertstraat nummer 5 een antenne op het dak en die dachten wij hebben hem. Zij hadden, want zo ging het vroeger in de jaren zeventig, de Radio Controle Dienst gebeld. Er werd een opsporingsambtenaar gestuurd voorzien van twee agenten. Zij belden aan bij mij en stormden naar boven naar de zolder. En daar stond inderdaad mijn reeds gebouwde zender, alleen ik had er nooit plaatjes mee uitgezonden. Nou zij dachten dat ze hem hadden de piraat, maar ik zei: “Jongens ik heb net examen gedaan en ik heb een verklaring van bevoegdheid”. De opsporingsambtenaar van de radio controledienst zag dat ook en controleerde dat en zei deze meneer is niet de piraat waar u naar op zoek naar bent. Sip kijkende agenten natuurlijk, die dachten van oh jee wat nu toch allemaal weer. Ik hield mijn mond, omdat ik wel ongeveer wist waar het signaal vandaan kwam en ik dacht moet ik nu degenen zijn die dan zegt waar deze piraat woont. Dus dat deed ik maar niet.

De agenten die dropen af niet dat zonder gevraagd te hebben aan de opsporingsambtenaar moeten we dan niks in beslag nemen. Nou dat lijkt mij niet verstandig zei de opsporingsambtenaar, want deze meneer die krijgt over enkele weken zijn roepletters uit Den Haag van de PTT en dan mag hij gewoon uitzenden. Geen plaatjes maar wel gewoon gegevens uitwisselen net zo als enkele andere zendamateurs in het dorp. Dus zij dropen af en ik heb nog wel eens geluisterd naar de zender die plaatjes draaiden In 1989 zijn wij vertrokken uit het dorp zoals ik het nog steeds noem. Als mijn vrouw en ik het over het dorp hebben dan hebben wij het over Bunschoten-Spakenburg. Prachtige herinneringen ongelooflijk mooi dorp, prima jaren gehad.

Diskjockey: Er zaten nogal wat andere zendamateurs in het dorp zei je, hoeveel?

Juul: Nou er waren Auke Gerbens (PA0AFG) die werkte ook bij Philips. Dan had je huisarts Hans Hugenholtz (PA0NV). Dan had je nog Peter Planjer (PA0PX) die woonde in de Dopperstraat eigenlijk recht achter mij. Dan had je nog een meter of vijftig naar de uitgang van de Dopperstraat had je Arnold daar ben ik even zijn roepletters van kwijt en we hadden nog een zendamateur die woonde daar weer twintig meter vanaf dat was Ronald daar ben ik ook de roepletters van kwijt en dan hadden we nog Hans G. Jansen (PE1CRC) de latere eindredacteur van het radioprogramma Hobbyscoop. Die is inmiddels helaas overleden. Dan had je het wel zowat gehad zo’n beetje, dat waren allemaal mensen die in het bezit waren van een zendmachtiging.

Diskjockey: Dus toch nog redelijk wat activiteit in de ether hier in het dorp. Luisteraars ik sprak met Juul Geleick ex-medewerker van de zeezender Radio Veronica en in de jaren zeventig en tachtig wonende in ons dorp.

“Ik maakte niet zo veel verbindingen, maar wel weet ik dat één van mijn eerste echte verbindingen was met John Piek (PA0ETE)”, dat was op 6 januari 1976.”

Dus ook hier geldt dus de tegeltjeswijsheid “je eerste QSO’s vergeet je nooit” Hi.

In ons afdelingsarchief lezen we dat in zijn actieve voorzittersperiode van 1985, voor de afdeling dat: George d’ Arnoud (PA3BIX) secretaris was, Cor v. d. Wetering (PA3COM) penningmeester. Leden van het bestuur waren Rinus Doeland (PA3AZH), Dominic Hoogsteder (PD0LDC), Frank van Hamersveld (PA3DTX) en Jan van Dalum (PE1JHU).

Maar in het boek “50 jaar VERON, 100 jaar Radio” van D.W. Rollema (PA0SE) lees ik dat hij in 1980 de allereerste secretaris was van de landelijke VERON PR-commissie. Hij was hiervoor gevraagd samen met Peter Meijers (toen PE0PME) door de toenmalige voorzitter van de VERON Jan Hordijk (PA0AJE) om een PR-commissie op te zetten . Vooral in de eerste jaren was het opzetten van een PR-programma pionierswerken en was veel werk. Juul schrijft mij daar over:

“Dit was omdat zowel Peter als ik natuurlijk door ons omroepwerk nogal wat konden regelen op PR-gebied en ons regelmatige contact met de Haagse politiek.
Ik ben lid geweest van de PR commissie tot ergens in begin 2003 dacht ik en heb voor mijn activiteiten de VERON Gouden speld gekregen uit handen van het lid van het hoofdbestuur Leon Kusters (PA1LK).

Naar aanleiding van de vraag hoe ik in het afdelingsbestuur terecht ben gekomen dat weet ik niet meer precies, maar al nadenkende moet dat via Frans de Feber (PA2RNI) gegaan zijn. Ergens staat mij zoiets bij dat ook Janny van Nieuwkerk (PA3BOR) en haar echtgenoot Jaap (PD0DBD) waren er geloof ik bij betrokken, maar al vrij snel moest ik mijn afdelingstaken opgeven vanwege mijn gezondheid.

Ik heb nog wel een lezing gegeven in het Burgemeester van Randwijckhuis over de computerbesturing van de ICOM TC-R70 ontvanger met behulp van een ZX-spectrum.

Frans (PA2RNI) was een bekende van Juul uit de zeezender wereld. De RNI suffix kwam van Radio Noordzee Internationaal. En Frans was daar zendertechnicus geweest. Maar nu we het toch over suffixen hebben; PE0GJG staat dat voor (GJ) Juul Geleick? “Jawel, mijn voorletters zijn G.J., officieel heet ik Gottfried Julius “.

Zoals gezegd is Juul een zelfbouwer en terugkijkend op de leukste projecten noemt hij er een aantal. Heel veel van deze amateurs zijn helaas overleden.

“Mijn project dat ik met verschillende amateurs w.o. Peter Planjer (PA0PX) en Leon Kusters (PA1LK toen PA3DOS) en Niek Rodenburg (PA0KWY)  hebt gemaakt was de computer besturing van m’n ICOM R70. Ook de vele eindtrappen die ik samen met Niek (PA0KWY) waren mooie projecten.”

Tot slot de vraag ben je vandaag de dag nog actief op het radiogebied? Of heb je ook andere hobby’s?

“Mijn zendamateur activiteiten staan op een heel laag pitje. Vindt het niet zo leuk meer. Veel van de nieuw amateurs bedienen zich van “koopdozen” en weten vaak van electronica maar bar weinig ondanks dat ze een machtiging hebben en het taalgebruik staat mij vaak tegen.

Sinds enige jaren ben ik geen lid meer van de VERON, ik vond het na ruim 40 jaar welletjes. Het was niet meer de VERON waar ik met hart en ziel lid van geworden was.

De amateurspullen zitten al weer in de verhuisdoos, want we gaan over een paar maanden verhuizen. We gaan naar postcode 8256 (Biddinghuizen) en daar mag ik geen antenne neerzetten. Heb ik geen probleem mee.

Maar de laatste jaren ben ik heel erg druk om de geschiedenis van Radio Veronica, de zeezender, te archiveren en te beschrijven.”

Gelukkig laat Juul met al zijn werk “sporen na”. Voor de liefhebbers van zeezender historie raad ik zeker aan om de website www.norderney.nl eens te bezoeken.

Colofon:

Tekstbewerking: Ed Krijger (PA0RSM)
Transcriptie LOS radio: Frank van Hamersveld (PA3DTX)
Webredactie en opmaak: Frank van Hamersveld (PA3DTX)

Geraadpleegde tekstbronnen:

Ten tijde van dit artikel (juli 2020) waren de volgende genoemde amateurs bekend bij ons als Silent Key: Auke Gerbens (PA0AFG), Hans Hugenholtz (PA0NV), Peter Planjer (PA0PX), Hans G. Jansen (PE1CRC), Jan van Dalum (PE1JHU), Frans de Feber (PA2RNI), Jaap Nieuwkerk (PD0DBD), Niek Rodenburg (PA0KWY),  D.W. Rollema (PA0SE) en Jan Hordijk (PA0AJE).